Zajęcia komputerowe
Zasady bezpiecznego korzystania z INTERNETU
Za skrótem INTERNET, ukryte są reguły bezpiecznego korzystania z sieci.
INFORMACJE – nie udzielaj!
NIEZNAJOMI – nie ufaj!
TY – odpowiadaj za siebie!
ETYKIETA – przestrzegaj!
RODZICE – ufaj!
NIEUCZCIWOŚĆ – wystrzegaj się!
EDUKACJA – ucz się i ucz rodziców!
TABELA – używaj!
• Informacje – nie udzielaj!
W Internecie często wymagane jest podawanie danych osobowych: przy formularzach na stronach www, zakupach przez Internet, często
również internetowy znajomy pyta o miejsce zamieszkania. Dzieciom trudno jest ocenić, czy w danej sytuacji muszą lub powinny podawać
swoje dane i nie zdają sobie zwykle sprawy, że mogą one zostać wykorzystane w niewłaściwy sposób lub w złym celu. Chodzi tu zarówno
o budowanie baz danych – gdzie jednostkowe informacje stają się cennym towarem, ale też o czyhających w Sieci pedofilów lub innych przestępców.
Dzieci powinny unikać zwłaszcza podawania danych, które mogą pozwolić na odnalezienie ich w prawdziwym świecie, takich jak
imię i nazwisko, adres, wiek, nazwa i numer szkoły, do której chodzą, czy też numer telefonu. Powinny wiedzieć, że komuś, kto nie ma złych
zamiarów, wystarczą informacje dotyczące tego, kim są w Internecie.
• Nieznajomi – nie ufaj!
Internet to „miejsce” tworzone przez ludzi, a jego istotą są kontakty między użytkownikami. Korzystając z niego, można poznać rówieśników,
którzy mają takie same zainteresowania i wiele innych ciekawych osób. Ta właściwość Sieci jest jej ogromną zaletą, bo dzięki niej
możemy zawierać cenne znajomości z ludźmi, których w przeciwnym razie być może nigdy byśmy nie spotkali.
Należy jednak pamiętać o tym, że tak naprawdę wcale nie znamy osób spotkanych w Sieci, a to, co piszą o sobie, nie musi być prawdą.
Nawet, jeśli znajomość trwa już dość długo, nigdy nie można mieć pewności, że internetowy znajomy jest osobą, za którą się podaje.
Jest to szczególnie ważne w przypadku dzieci. Brak doświadczenia życiowego w połączeniu z dużą ufnością sprawiają, że dzieci chętnie
zawierają w Internecie znajomości, które często przekraczają granice wirtualnego świata. Zwykle są to bezpieczne spotkania z rówieśnikami,
ale dzieci powinny przestrzegać kilku zasad, które mogą uchronić je przed zagrożeniami. Na pewno, jeżeli ma dojść do takiego spotkania,
powinni wiedzieć o nim opiekunowie, żeby móc zapewnić dziecku bezpieczeństwo. Ponadto dziecko powinno:
– umówić się w miejscu publicznym, tak, aby w razie potrzeby mogło poprosić kogoś o pomoc;
– pójść na takie spotkanie w towarzystwie, najlepiej zaufanej osoby dorosłej, zwłaszcza jeśli spotyka się z internetowym znajomym
po raz pierwszy. Musi mieć świadomość, że to żaden wstyd (przecież chodzi o jego bezpieczeństwo), a znajomy z Sieci – jeśli nie ma złych
zamiarów – na pewno to zrozumie. Jeżeli tak się składa, że żadna osoba dorosła nie może towarzyszyć dziecku, powinno poprosić o to kolegę
lub koleżankę;
– jeśli rodzice nie idą z dzieckiem na spotkanie (ale na przykład pozwolili mu pójść w towarzystwie starszego rodzeństwa albo
w grupie przyjaciół), to powinni znać czas i miejsce spotkania oraz wiedzieć, z kim dokładnie ma się spotkać i o której godzinie wróci.
• TY – odpowiadaj za siebie!
Nie powinno się zapominać, że anonimowość w Internecie jest pozorna – Dzieci nie zdają sobie z tego zwykle sprawy, w związku z czym
zachowują się często niezgodnie z podstawowymi normami. W razie potrzeby można z łatwością ustalić, kto dopuścił się danego przewinienia
w Sieci. Zanim więc zdecydują się zrobić coś takiego, powinny przemyśleć to i zastanowić się, czy warto narażać się na nieprzyjemności.
Dzieci nie powinny też zapominać o tym, że Internet ma tę przewagę nad światem rzeczywistym, że w każdej chwili można się wylogować.
Młodzi ludzie powinni korzystać z tej możliwości zwłaszcza wtedy, kiedy przydarzy się im coś, co ich zdenerwuje lub sprawi, że poczują się
zakłopotani, albo kiedy po prostu nie będą mieli ochoty na dalszą rozmowę.
• Etykieta – przestrzegaj!
Etykieta to zbiór zasad zachowania, które obowiązują w danym miejscu lub środowisku. Również w Internecie ustalono, co można robić,
a czego należy unikać, jakie zachowania są w porządku, a jakie uznaje się za nietaktowne, złe czy niewłaściwe. Jest to tak zwana Netykieta,
czyli zasady wypracowane przez użytkowników Internetu, których powinni przestrzegać wszyscy internauci, żeby korzystanie z Sieci było
przyjemne dla każdego.
Oprócz tych ogólnych zasad w poszczególnych miejscach w Sieci – np. na forum, w grupie dyskusyjnej albo na konkretnym czacie obowiązują
szczegółowe wskazówki dotyczące tego, jak należy postępować. Zwykle łatwo je znaleźć i warto się z nimi jak najszybciej zapoznać,
żeby nie łamać panujących w danym miejscu zasad. Na ogół są one ujęte w tzw. FAQ (Frequently Asked Questions – Najczęściej Zadawane
Pytania). Niedostosowanie się grozi, w najlepszym przypadku, trudnościami w znalezieniu odpowiedzi, a jeśli łamiemy normy zachowania
w rażący sposób, możemy otrzymać bana (ang. ban – wyjęcie spod prawa, zakaz), co oznacza okresowe lub stałe pozbawienie możliwości
korzystania z danego miejsca w Internecie.
• Rodzice – ufaj!
Rodzice lub opiekunowie są jedynymi osobami, którym dziecko może zawsze zaufać. Dziecko powinno mieć świadomość, że rodzicom
zawsze zależy na jego bezpieczeństwie. Jeżeli w Sieci przytrafi mu się coś, co sprawi, że poczuje się zakłopotane, urażone albo w jakikolwiek
sposób skrzywdzone, powinno powiedzieć o tym właśnie rodzicom. Oni będą wiedzieli, co zrobić.
Korzystanie z doświadczenia rodziców za każdym razem, kiedy ma się wątpliwości, jak się zachować lub jak postąpić w danej sytuacji to
najlepszy sposób na uniknięcie wielu kłopotów.
Dzieci powinny wyjaśniać rodzicom, co robią w Sieci. Może uda im się dzięki temu przekonać ich do możliwości, które daje Internet. Wiedza
na temat tego, co dzieci robią w Internecie, pozwoli rodzicom także lepiej zadbać o bezpieczeństwo swoich pociech.
• Nieuczciwość – wystrzegaj się!
Internet jest bogatym źródłem nie tylko wiedzy, ale także konkretnych materiałów. Można tu znaleźć mnóstwo programów, filmów,
utworów muzycznych, elektronicznych wersji książek, itp. Należy pamiętać, że przechowywanie na dysku niektórych z tych materiałów bez
zapłacenia za nie jest niezgodne z prawem – to po prostu kradzież, za którą grożą surowe kary. Większość rzeczy, za które trzeba płacić (np.
oprogramowanie), ma swoje darmowe odpowiedniki – wybór jednego z nich bywa najlepszym rozwiązaniem, kiedy nie stać nas na zakup
danej rzeczy.
Trzeba też pamiętać o przestrzeganiu praw autorskich. Wszystkie teksty dostępne w Sieci zostały przez kogoś napisane i nie można dowolnie
ich wykorzystywać. Często autor określa, w jaki sposób można korzystać z tego, co napisał – należy przestrzegać jego zaleceń. Jeżeli
autor ich nie zamieścił, trzeba spróbować ustalić jego adres e-mail (zazwyczaj podaje się go na początku lub na końcu tekstu) i powiadomić
go, że chciałoby się wykorzystać zamieszczone przez niego materiały (określając, co dokładnie zamierzamy z nimi zrobić). Jeśli niemożliwe
będzie ustalenie adresu autora, można skontaktować się z administratorem danej strony – on z pewnością będzie mógł nam pomóc.
• Edukacja – ucz się i ucz rodziców!
Sieć to niewyczerpane źródło wszelkiego rodzaju wiedzy. Dzieci i młodzież korzystające z Internetu świetnie o tym wiedzą. Ale czy zdają
sobie sprawę ze wszystkich jego możliwości? Powinny szukać w Sieci treści zgodnych ze swoimi zainteresowaniami, a na pewno odkryją coś
ciekawego.
A czy ich rodzice potrafią korzystać z Sieci? Dzieci mogą im w tym pomóc, zaczynając od najprostszych spraw – założenia im skrzynki
e-mail i nauczenia ich jak się nią posługiwać.
• Tabela – używaj!
Uzależnienie od Internetu to zjawisko, którego skala rośnie wraz z rozwojem Sieci. Internet wciąga i łatwo można zmarnować w nim dużo
czasu nie zdając sobie sprawy z jego upływu. Najlepiej zatem zracjonalizować użytkowanie Sieci. W tym celu można sporządzić tabelę do
wpisywania planowanych czynności w Internecie wraz z przewidywanym czasem na ich wykonanie. Ta metoda pomoże zachować kontrolę
nad Siecią, bo w przeciwnym razie to ona może zapanować nad nami.